แก้ปัญหา-ท้องผูก
ในผู้ป่วยสูงวัย
และผู้ป่วยติดเตียง
จากคำปรึกษาของตัวผู้ป่วยเองหรือญาติเวลามาพบกันในคลินิก ภาวะท้องผูกในผู้ป่วยสูงวัย เป็นปัญหาที่พบได้บ่อย โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองที่มีปัญหาด้านการสื่อสารร่วมด้วย สถาณการณ์อาจแย่ลงเพราะผู้ป่วยเองไม่สามารถพูดบอกได้
หมอขออนุญาตแนะนำข้อสังเกตอาการที่ดูไม่สุขสบาย และข้อแนะนำในการนำไปใช้จริงที่บ้าน ในการดูแลสุขภาวะการขับถ่ายอุจจารของผู้ป่วย ดังนี้ค่ะ
เลือกอ่านหัวข้อที่สนใจ
- การสังเกตภาวะท้องผูก อุจจาระแข็งในผู้ป่วยสูงวัย หรือติดเตียง
- การดูแลเรื่องการขับถ่ายของผู้ป่วยติดเตียง
การสังเกตภาวะท้องผูก อุจจาระแข็งในผู้ป่วยสูงวัย หรือติดเตียง
- ผู้ป่วยจะมีอาการกระสับกระส่าย ท้องอืด ท้องโตแน่น แต่กดไม่เจ็บ ไม่มีหน้าท้องแดง (หากปวดท้อง กดเจ็บ หรือผนังหน้าท้องแดง เป็นสัญญานบ่งชี้ถึงภาวะติดเชื้อนะคะ ควรรีบพาไปตรวจที่โรงพยาบาลค่ะ)
- ผู้ป่วยอาจมีปัญหารับฟีดอาหารไม่ได้ ดูเบื่อหาร ไม่อยากอาหาร เพราะท้องแน่นจากอุจจาระที่ค้างเก่าอยู่แล้ว
- อาจมีอาการคลื่นไส้ อาเจียนร่วมด้วย
ภาวะดังกล่าวเกิดจากอาหารค้างอยู่ในลำไส้มาก แน่นท้อง ไม่สุขสบาย แต่อาจไม่สามารถพูดบอกได้ เนื่องจากข้อจำกัดด้านการสื่อสาร
การดูแลเรื่องการขับถ่ายของผู้ป่วยติดเตียง
1.พยายามให้ผู้ป่วยติดเตียงถ่ายอุจจาระทุกวัน
- การปรับสูตรอาหารของผู้ป่วยให้เหมาะสม มีปริมาณกากใย ไฟเบอร์ที่พอควร เช่น เพิ่มปริมาณผัก ประเภทผักกาด ผักคะน้า ผลไม้ที่กากใยสูง จำพวกมะละกอสุก ส้ม กล้วย
- หากทานอาหารทางสายยาง อาจใส่กล้วยน้ำว้า มะละกอลงปั่นด้วย จะช่วยให้ผู้ป่วยถ่ายคล่องขึ้น ลดการเบ่งถ่ายอุจจาระ หรืออุจจาระค้างแข็งในลำไส้ส่วนปลาย
2.บางรายอาจพบผู้ป่วยติดเตียงมีปัญหาท้องเสีย
- ควรสังเกตการถ่ายอุจจาระ หากมีการถ่ายอุจจาระบ่อยครั้ง โดยสังเกตสี จำนวน และลักษณะของอุจจาระ
- อาจทำการจดบันทึกตามรอบที่เปลี่ยนแพมเพิสลงในสมุดจด เพื่อเปรียบเทียบกับลักษณะการขับถ่ายเดิมของผู้ป่วย
- หากพบว่าถ่ายบ่อย เละเหลว มีกลิ่นเหม็นมากผิดปกติ หรือเริ่มมีไข้ อาจเป็นสัญญานเตือนว่ามีการติดเชื้อเกิดขึ้น และควรพาผู้ป่วยไปพบแพทย์
3.การใช้ยาบรรเทาอาการเบื้องต้น
- หากพบผู้ป่วยติดเตียงมีปัญหาท้องผูก ควรปรึกษาแพทย์ให้ยาระบายหรือยาเหน็บ ถ้าจำเป็นอาจพิจารณาสวนอุจจาระ
4.ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับน้ำสะอาดอย่างน้อย 2 ลิตรต่อวัน
- (ยกเว้นกรณีที่แพทย์จำกัดปริมาณน้ำ)
การละเลยปัญหาท้องผูกนี้ ในที่สุดอาจนำมาซึ่งปัญหาริดสีดวงทวาร (hemorrhoids) หรือการเกิดแผลเลือดออกที่รูทวารหนัก (anal fissure) ได้ ดังนั้นเราควรใส่ใจการดูแลเรื่องการขับถ่ายของผู้ป่วยติดเตียงอยู่เสมอ
บทความที่น่าสนใจ
อ่านเพิ่มเติม
บทความโดย
หมอมิ้นท์ พญ.วรัชยา วลัยลักษณาภรณ์
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญทางด้านสมองและระบบประสาท
สำหรับผู้ป่วยและผู้ดูแลทางบ้านที่มีคำถาม หรือสงสัยเกี่ยวกับการดูแลผู้ป่วยโรคสมอง โรคเส้นเลือดสมองตีบ เส้นเลือดสมองแตก ผู้ป่วยโรคสมอง และผู้ป่วยติดเตียง สามารถส่งข้อความคำถามได้ที่เพจ Viva Wellness หรือทางไลน์ @VivaWellness นะคะ หมอและทีมหมอหลายๆท่านจะทยอยตอบคำถามให้ค่ะ
